Hương Ngọc Lan

Hoa Ngọc lan hay còn gọi là Mộc lan trắng, sứ trắng, bạch lan hoa. Chi ngọc lan bao gồm 50 loài với dạng sống từ cây bụi đến cây gỗ lớn, thường xanh, phân bố ở vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới Nam và Đông Nam châu Á, bao gồm cả Nam Trung Quốc.

Mùa hoa tháng 4-9, cây cho hoa rất đẹp, có hương thơm phảng phất nồng nàn nhưng êm dịu, nhất là về xế chiều, màu trắng ngà ngà. Hoa rất thơm, gồm 8-12 cánh hoa trắng thon nhọn, hơi cong, nhiều nhị vàng ngắn. Ngọc lan có nguồn gốc xuất xứ từ Ấn Độ, được trồng lâu đời tại nước ta, làm cảnh trong các vườn, trong công viên các thành phố, khá phổ biến ở đồng bằng miền Nam.

Ngọc lan hoa trắng – Michelia alba, chi Michelia, tông Magnolieae, họ Magnoliaceae Mộc lan, bộ Magnoliales (Mộc lan). Tên khoa học đặt theo tên một nhà thực vật học người Ý  là Pietri Antonio Micheli. Hoa mọc thành cụm giữa các nách lá, chứ không mọc đơn ở đầu cành.

Hardy tại Khu 9 và cao hơn, trồng ngoài trời. Ánh nắng mặt trời đầy đủ hoặc một phần, nhiệt độ tối thiểu 55 °F, tại các vùng nhiệt đới cây ngọc lan có thể trổ hoa quanh năm (everbloomer).

Ở Việt Nam, có khoảng 20 loài thuộc chi ngọc lan, trong số đó có khoảng 5 loài được trồng phổ biến khắp nước, thường được trồng nhiều nhất tại đền thờ, chùa chiền, lăng tẩm, là ngọc lan trắng và ngọc lan vàng, thường hay được trồng ở vị trí tiền đình của cảnh Phật. Ngọc lan trắng cũng được trồng nhiều ở các khuôn viên công sở, vườn nhà.

Những bông hoa trắng muốt, thon nhỏ, e ấp, hoa ngọc lan tự nép mình trong vòm lá xanh nhưng vẫn không giấu nổi mùi hương thơm ngát lan tỏa. Không phải ngẫu nhiên mà người ta thường ví hoa với người đẹp và thường đoán tính cách của con người từ sở thích các loài hoa. Người yêu hoa ngọc lan phải là người có tâm hồn thanh cao, lối sống giản dị và biết cảm nhận cái đẹp tinh tế lắm, vì nét đẹp của hoa ngọc lan thật đơn giản với màu trắng ngà tinh khiết, nhẹ nhàng.

Cây Ngọc lan: gỗ to, thường xanh, cao 10-20m, vỏ xám, chịu ánh sáng song cũng chịu được bóng râm. Ðất tốt sẽ có nhiều hoa, lá tốt xanh quanh năm. Hoa thường dùng để dâng cúng. Theo y học cổ truyền, hoa ngọc lan có vị đắng, hơi cay, tính ấm. Hoa thơm dùng để ướp trà, chế nước hoa. Các bộ phận khác nhau của cây được sử dụng làm thuốc chữa đau…, hoa, lá, rễ đều dùng chữa bệnh. Hoa ngọc lan có công năng tiêu đờm, ích phế hòa khí. Có thể dùng pha trà để uống, hay với nhiều cách khác nhau, cho nhiều công dụng khác nhau:

– Chữa ho, đau bụng: Hoa ngọc lan 30 g, mật ong 40 g, cho 2 thứ vào hấp cách thủy trong 20-30 phút để ăn.

– Chữa sốt, tiểu tiện khó: Lấy vỏ thân cây ngọc lan, cạo sạch lớp vỏ ngoài, rửa sạch, thái mỏng, phơi khô. Lấy 30 g vỏ sắc với 400 ml nước cho đến khi còn 100 ml, uống 2 lần trong ngày.

– Chữa sưng tấy: Lấy lá ngọc lan loại non và bánh tẻ rửa sạch, giã nát, đắp vào chỗ sưng tấy.

– Chữa viêm xoang: Lấy hoa ngọc lan lúc còn xanh, sấy khô giòn, tán và rây thành bột mịn, đựng vào lọ kín. Khi bị chảy nước mũi, mở lọ ngửi và hít mạnh để bột thuốc bay vào mũi, ngày làm 2-3 lần.

Lưu ý: Trừ bài thuốc chữa viêm xoang, hoa ngọc lan dùng làm thuốc phải là loại mới chớm nở, dùng tươi hoặc sấy nhẹ cho khô.

Trà hoa ngọc lan có công dụng làm đẹp da, giúp quá trình trao đổi chất trong cơ thể được tốt hơn.

Hoa Ngọc lan có vị đắng, nhưng hương của Ngọc lan khi lan tỏa trong gió rất dịu nhẹ lại phảng phất vị ngọt, tạo cho con người những cảm giác thanh thoát.

(Sưu tầm)

Chăm sóc Cây Ngọc lan

Như các giống mộc lan khác, “Alba” thích tưới nước thường xuyên – đất cần được giữ ẩm, với tưới nước vừa phải. Để tránh overwatering, người chăm sóc vườn cần để cho mặt của đất khô trước khi rewatering. “Alba” cũng thích nơi thoát nước tốt, đất phong phú với một thành phần có tính axit nhẹ hoặc trung tính, phân bón cân bằng vào đầu mùa xuân trước khi tăng trưởng mới bắt đầu.

Fragrant “Alba” flowers

Native to China and the Himalayas, the evergreen, Magnolia champaca is grown as both a shrub and tree; “Alba” is Magnolia champaca’s white-flowered hybrid. Formerly called Michelia champaca “Alba,” the plant’s scientific name was changed to Magnolia x alba. Gardeners grow “Alba” for the plant’s abundant flowers and wonderful scent.

This is hybrid between Michelia Champana and Magnolia Montana with sweet strong fragrance of flowers resembles juicyfruit gum. The fragrance is released in the early morning hours and lasts all day long, especially strong at night. Its name honors Florentine botanist Pietro Antonio Micheli.

Michelia alba is now cultivated for ornamental purposes in most tropical and lower subtropical countries. This tallish, evergreen tree has creamy white blooms with 8 – 12 sepals, and petals which are deliciously fragrant. The flowers are highly prized by people and are often made into necklaces. Both the flowers and leaves are highly aromatic and can be used in fragrance production. The flowers from Michelia champaca are used to make the world’s most expensive perfume ‘Joy’. Michelia flowers produce in great quantities.

On a warm humid night, the scents can easily be enjoyed several hundred feet away. If you drive near by, you will notice the scent immediately. People and every insect you can imagine are attracted to the blooms. These are flowers you don’t have to “stick your nose in” as the scent exudes from the tree. However, you really can’t stop sticking your nose into a flower over and over again.

The white Michelia flower is also the city flower of Shanghai, China. Planting a Michelia tree either indoors as bonsai or in your backyard really makes your home a sweet home. Also you could take the flower, home made natural perfume, into car, office, and anywhere you want fragrant atmosphere.

The tree has flowers and green leaves all year round, beautifying its surroundings. Besides, the clearly veined leaf can be made into a special bookmark.

Chuyện kể hoa Ngọc Lan:

Ngày xửa ngày xưa, tất cả các loài cây trên Trái Đất thuở ban đầu mới chỉ có lá mà chưa có hoa như bây giờ. Trời sai Thần Sắc Đẹp dùng bút vẽ muôn ngàn bông hoa khác nhau cho cây cối. Vâng mệnh trời, Thần Sắc Đẹp bay xuống trần gian, đi khắp nơi để vẽ hoa cho cây cối.

Vẽ xong, Thần ngắm lại vẫn chưa hài lòng. Thần muốn tặng các hương thơm lên các loài hoa Thần vừa vẽ. Ngặt một nỗi Thần không đủ hương để chia đều cho tất cả các loài hoa. Thần quyết định sẽ tặng làn hương quý báu này cho loài hoa nào có tấm lòng tốt nhất, thơm thảo nhất. Thần hỏi Hoa Hồng:

– Nếu có hương thơm thì nhà ngươi sẽ làm gì?

– Cháu sẽ nhờ chị gió mang tặng cho tất cả. – Hoa Hồng trả lời.

Thần Sắc Đẹp hài lòng, tặng ngay cho Hoa Hồng làn hương quý báu. Thần hỏi Hoa Sữa:

– Nếu có hương thơm thì nhà ngươi sẽ làm gì?

– Cháu sẽ tỏa ngát trong đêm để dù đêm tối đến đâu ai cũng nhận ra cháu. – Hoa Sữa trả lời.

Câu trả lời này không làm Thần Sắc Đẹp hài lòng lắm. Nhưng rồi Thần cũng ban tặng làn hương thơm cho Hoa Sữa. Gặp hàng Râm Bụt đỏ chót, Thần lại hỏi:

– Nếu có hương thơm thì nhà ngươi sẽ làm gì?

Hoa Râm Bụt loe cái miệng trả lời:

– Nếu có hương thơm thì ai cũng nể phục tôi. Cái đám hoa Dong Riềng kia không dám khoe sắc, đọ tài với tôi nữa.

Thần Sắc Đẹp lắc đầu, buồn rầu bỏ đi. Đi mãi, ban tặng gần hết bình hương thì Thần gặp hoa Ngọc Lan:

– Hỡi hoa Ngọc Lan bé nhỏ. Nếu ta ban cho nhà ngươi làn hương thơm còn lại kỳ diệu này thì nhà ngươi sẽ làm gì?

Hoa Ngọc Lan suy nghĩ một hồi. Thần Sắc Đẹp nhắc lại câu hỏi đến lần thứ ba hoa Ngọc Lan mới ngập ngừng trả lời:

– Cháu xin cảm ơn Thần Sắc Đẹp. Cháu thích lắm. Nhưng cháu không muốn nhận đâu.

Thần Sắc Đẹp ngạc nhiên hỏi:

– Loài hoa nào cũng muốn ta ban tặng. Tại sao nhà ngươi lại từ chối?

– Cháu muốn Thần đem phần hương này đến ban tặng cho loài Hoa Cỏ. Cháu còn được ở trên cao. Hoa Cỏ đã xấu xí lại còn bị giày xéo hàng ngày. Hoa Cỏ khổ lắm…

Nói đến đấy hoa Ngọc Lan òa khóc. Thần Sắc Đẹp vô cùng cảm động liền ban tặng cho hoa Ngọc Lan phần hương nhiều hơn các loài hoa khác.

Chính vì có tấm lòng thơm thảo mà từ đó hoa Ngọc Lan lúc nào cũng thơm ngát hương hơn hẳn các loài hoa khác.

(Sưu tầm)

Photo: hannahlinhflower
April 20 – 2013